854 słów, Około 5 minut
Wyobraźmy sobie kartkę, którą złożymy na pół 50 razy. Jaka byłaby teoretyczna grubość tej kartki? Większość ludzi odpowiada: ok. 5cm (2 cali). Jest to jednak błąd. Każde złoże nie kartki podwaja jej dotychczasową grubość, tak więc po pięćdziesięciokrotnym złożeniu – jej teoretyczna grubość byłaby bliska odległości pomiędzy Ziemią a Słońcem. Standardowa grubość kartki A4 to ok. 0.12mm.
Po złożeniu (w teorii) kartka ta miałaby grubość 109,212,290,963,734 mm, więc ok. 109 milionów km.
Inny przykład: Czas. Tysiąc sekund to ok. pół godziny. Milion sekund to ok. 11 dni. Miliard sekund – to ok. 31 lat. Różnica za każdym razem to 1000 razy, ale 31 lat to znacznie (rzędy wielkości) więcej niż 11 dni, a 11 dni to znacznie więcej niż pół godziny.
Jeszcze inny przykład: Sieci takie jak Internet oraz technologie czy procesory komputerów.
Dlaczego na wstępie przytaczam takowe przykłady? Ludzki mózg ma problem ze zrozumieniem wykładniczych (czy nieliniowych) zależności, postępu czy wzrostów. Mózg jest skonstruowany tak, by myśleć raczej liniowo. Przypomnijmy sobie jak wyglądała technologia na początku roku 2000, oraz porównajmy to do 2020, jak wyglądał Internet, Amazon czy Google.
Wszystkie podane przykłady nie rozwijały się liniowo, ale bardziej (w uproszczeniu) z przyrostem wykładniczym lub kwadratowym, bądź wg. S-krzywej. Dotyczy to też Bitcoina, który przede wszystkim jest technologią-protokołem-oprogramowaniem. Postęp dostępności („adopcji”) tego typu technologii nie jest liniowy, bardziej przypominając krzywą typu S, w której części często widać wzrost wykładniczy – bardzo szybki w pewnym momencie.
- Innowatorzy – nie boją się ryzyka, chcą brać udział w rewolucji już na jej początku, nawet gdy ryzyko i możliwości, że dana technologia nie przetrwa są duże.
- Wcześni użytkownicy – w momencie, gdy technologia zaczyna wchodzić w etap większej stabilności, korzyści z jej użytkowania są widoczne – czas na wczesnych użytkowników – ryzykują już mniej, lecz nadal są wcześnie.
- Wczesna większość – dana technologia została już przetestowana i udowodniła trwałość i stabilność – wtedy czas jest na wczesną większość (mainstream).
- Późna większość – ludzie ci, nie lubią zbytniego ryzyka, ale nie chcą „być w tyle”, dlatego też inwestują w takim momencie.
- „Spóźnialscy” – korzystają ze starego systemu do momentu, gdy świat nie zmusi ich na przejście do nowego. Nie lubią ryzyka i innowacji, wolą stare i sprawdzone wcześniej rozwiązania.
Aktualnie Bitcoin znajduje się mniej więcej w momencie porównywalnym do Internetu w roku 1997, także jeszcze jest we wczesnej fazie. Przy czym należy tutaj wyróżnić dwa poziomy „adopcji” – Bitcoina jako sieci i Bitcoina jako aktywa. Ogółem Bitcoin jest na etapie wczesnych użytkowników.
Bitcoin nie jest zupełnie „nowym” wynalazkiem. Wszystkie jego składniki istniały przed jego powstaniem, ale dopiero Satoshi Nakamoto połączył je w odpowiedni sposób. Blockchain (oryginalnie nazywany przez Nakamoto timechain), PoW, SHA-256, Merkle Tree czy prawo Metcalfa, wszystko to postaram się opisać jak najprościej.
SHA-256 (Secure Hash Algorithm 256 bit)
SHA jest to grupa algorytmów kryptograficznych stworzonych przez amerykańskie NSA. Mówi się o nich, że są „otwarto źródłowe”, aczkolwiek są to algorytmy, które ze względu na swoją naturę nie podlegają pod prawo autorskie. SHA jest to kryptograficzna funkcja skracająca, której wyjście zawsze ma taką samą ilość znaków (długość) niezależnie od ilości znaków wejściowych, w tym wypadku – 64 znaki. Można by go opisać jako swoisty podpis, lub odcisk palców dla danych cyfrowych – zamiast porównywać dane, prościej jest porównać ich hasze, i w momencie, gdy się różnią – mamy pewność, że te dane także są różne. Wystarczy dodanie, odjęcie lub zmiana dowolnego znaku, a hasz będzie zupełnie inny. Niewielka zmiana danych wejściowych równa się ogromnej zmianie informacji wyjściowej – która sprawia wrażenie losowej. Przy czym informacja wyjściowa jest powtarzalna (deterministyczna) – dla określonego wejścia daje zawsze taki sam wynik na wyjściu. Przykładowo:
Wyrażenie | Hash |
tylko21pl | 7570bbd0359af4526916523e90cf72e7ee45cff3cc50d0aab58bb6d4272867ef |
Tylko21pl | 9f3d09b1200b78507e86ea925cca3bd40952832683aaa99edbaef678d999e820 |
tylko21p | f77519942990341613fb43d2deb79730f0254f4da41978c13b6bc4bab44f70fa |
tylko21plc | 1f75be801dabd42c16bdb427cb9fe5d5593f7b6305f2c8470b6aa76ee96347c2 |
t | e3b98a4da31a127d4bde6e43033f66ba274cab0eb7eb1c70ec41402bf6273dd8 |
tylko21pltylko21pl | 81167f48ba2e6e5222183d11b95bad88ecddf5fb40db5b27552e22a9c61721a2 |
Tutaj jest generator haszy SHA-256 działający na żywo.
Hash Cache – Proof of Work (PoW)
(ciąg dalszy nastąpi…)
Ostatnia zmiana: 29 czerwca, 2023